Uitgelezen 2019

vrijdag 17 mei 2013

Zesjescultuur

Kunstpol doet momenteel eindexamen voor de mavo. Hij staat er goed voor en zal het heus halen, maar zijn grootste angst is alsnog een nerd gevonden te worden. Een 7 wil hij nog wel halen, maar een 8 gaat toch echt te ver. Gelukkig kan hij ook nog wel om zichzelf lachen. Bij de examens mogen de leerlingen een eendelig Nederlands woordenboek meenemen. Naast een driedelige Van Dale hadden we hier in huis alleen een vrij dikke Koenen staan, zo'n negen centimeter breed. Die nam hij toch maar mee, want iets is beter dan niets. Een van de leraren had bij het zien ervan Kunstpols woordenboek triomfantelijk -maar met vette knipoog-  in de lucht gestoken als 'goed' voorbeeld voor de anderen. Het brak de spanning in de zaal vast een beetje en gelukkig was Kunstpol zo wijs om dat boek vandaag weer lekker mee te nemen. Daar is hij nog nét genoeg nerd voor.

Maar overigens kan ik me echt vreselijk ergeren aan de zesjescultuur van tegenwoordig. Ik maakte vorige maand twee dingen mee die me aan het denken zetten.

Kunstpol leerde voor een tentamen Nederlands. Hij is dyslectisch, houdt niet van inspanning, dus ga maar na hoe gezellig het in huize Pollenstein was. Ik overhoorde hem en hij bleek flinke delen van het hoofdstuk niet onder de knie te hebben. Gewoon door niet goed te hebben geleerd. Kijken in een boek is namelijk toch niet hetzelfde als oefenen, herhalen, nog eens uitvoeren, aantekeningen erbij halen,  inprenten. Dus ik werd boos op hem. Hij erkende wel dat ik gelijk had, maar om me af te leiden en op te vrolijken zei hij dat ik er maar een blogje over moest gaan schrijven. 'Nou,' zei ik, 'ik wil alleen maar positieve dingen over jullie schrijven en hier kan ik echt niets positiefs in ontdekken!' 'Dan schrijf je toch dat ik in elk geval geen nerd ben? Ik vind dat hartstikke positief!'

Dus. Je bent een nerd, als je vijftien bent en je een goed cijfer haalt. Dat moet natuurlijk te allen tijde worden voorkomen. Hele volksstammen pubers houden die mentaliteit in stand. En waar slaat dat op? Waarom is een kind uit groep 7 nog blij met een 10 voor topo, maar hoor je er pas bij op de middelbare school als je af en toe lekker een vette onvoldoende haalt en gemiddeld zo rond een 5,5 scoort - om het zo spannend mogelijk te maken? Het is zo zonde!!! En hoe ontstaat dat? Is het onderwijs zelf daar ook niet een beetje schuldig aan - vraag ik me dan af. Hoe lastig het voor docenten ook is als de hormonen van hun pupilletjes gaan gieren.

Op een goede ochtend was ik in groep 2 van een basisschool en ik hielp een groepje kinderen met een moeilijke activiteit. Voor vijf van de zeven kinderen was het te hoog gegrepen, voor een kind was de uitdaging groot genoeg, zij heeft er echt wat van geleerd, en voor het laatste kind was de opdracht te gemakkelijk, er zat te weinig uitdaging voor haar in. Wat zeg je dan tegen zo'n kind? Fout is: jij bent een slimmerd. Als het kind later een opdracht niet goed doet, denkt ze dus dat ze tóch niet slim was. Als je zegt: jij hebt goed gewerkt, denkt ze de volgende keer dat ze wéér met twee vingers in een neusgat kan werken, want dat is goed genoeg en komt ze dus wéér niet verder. Ik denk dat een mooie reactie is: 'Dat heb je snel en goed gedaan. Voor jou was het een beetje te gemakkelijk. De volgende keer krijg je een moeilijkere opdracht, want daar leer je weer wat van.' Vanaf jonge leeftijd mogen kinderen weten dat het leuk is om moeilijke dingen te doen en dat je je daarvoor moet inspannen. En dat het taalgebruik van de leerkracht van cruciaal belang is, is evident.

Dit berichtje staat in iets aangepaste vorm ook op de facebookpagina van mijn praktijk (geen idee of dat linkje werkt - zoek anders even naar Stap op). Ik zou het leuk vinden als je die pagina 'liket'.

8 opmerkingen:

Anoniem zei

Goede reactie op die situatie in groep 2!

Wat die zesjescultuur aanbelangt, ben ik blij dat dit hier NIET het geval is. Hier is het hoogste cijfer een 6 (10 in Nederland dus) en iedereen die een 6 haalt is daar trots op, ook op de middelbare school.

Purperpolletje zei

Dat is zo mooi! Is het dan typisch Nederlands?
Ellen, weet je of het ook zo geldt bij de lagere niveaus?

Anoniem zei

Of dat typisch Nederlands is, weet ik niet. In Zwitserland is het in ieder geval wel zo, dat het netjes en belangrijk is, dat je goede cijfers haalt. Op de lagere school zorgen de leraren er wel voor, dat de doorsnee van de klas bij normale toetsen altijd een 4 (=voldoende) is. Ik vroeg net aan de meisjes, hoe dit op lagere niveaus is en ze riepen allebei verbaasd: "Daar zit toch geen verschil in!"

Het is hier op VWO / Gymnasium niveau trouwens heel moeilijk om een onvoldoende weer "goed" te maken. Als je in 1 vak op je rapport een 3.5 hebt, moet je in een ander vak niet een 4.5 halen, maar een 5. Alles wat onder een 4 is, wordt maal twee gerekend om dat slechte cijfer weer goed te maken.

Mama Maai zei

Ja, dat was al zo toen ik nog op de middelbareschool zat. Ik kan me die strijd nog zo herinneren. Je wil geen nerd gevonden worden maar tegelijkertijd was ik ook zooo bang te falen en een onvoldoende te halen.... Er bij willen horen is lastig. Ik kon ook echt niet omgaan met het idee dat ik naar het vwo moest al had ik dat best gekund. Als iemand daarover begon kon ik ze wel wat doen. Ik deed uiteindelijk havo... Zonde inderdaad al kwam ik toch wel waar ik wilde wezen. Na de middelbareschool is die mentaliteit gelukkig weer over. Succes met schoppen onder de gatjes uitdlen, ik ga op zoek naar je fb fanpage:-)

Greet zei

Ik begrijp die mentaliteit niet. Wees dankbaar dat je hersens meegekregen hebt.
Maar ja, dat niet-begrijpen zal wel aan mij liggen, misschien ben ik er te oud voor.

Marjan zei

Ja, woordgebruik is natuurlijk heel belangrijk. Kan een leerling 'maken of breken'. 't Is ook heel verschillend per leerling. Op één van de scholen waar ik als AB-er werk, had ik een aantal examenkandidaten die worstelen met faalangst. De één vond het stimuleren als docenten zeiden 'pas op, het is écht nog veel leren en je moet er écht flink aan trekken'. De ander sloeg hierdoor lam en kwam tot niets meer: het was toch zinloos...

Tineke Plooij zei

Tja, en je hebt denk ik altijd kinderen die niet voor die zesjes gaan, ongeacht de cultuur. Mijn dochters hebben zich geen van drieën daartoe laten verleiden. Waardoor dat komt: geen idee.
In mijn familie, en ook in mijn schoonfamilie heerst een cultuur van: wees dankbaar als je goed kunt leren, en gebruik dat talent. In het besef dat het voor jou makkelijker is om een acht te halen dan voor anderen: als een ander een zes haalt is dat misschien een grotere prestatie dan jouw acht.
Zo ben ik opgevoed, en dat heb ik willen meegeven aan mijn kinderen.
Ik besef dat hierbij ook karakter een rol speelt, dat je als ouders van alles aan je kinderen wilt meegeven, maar dat het niet altijd lukt om dat over te brengen, ook afhankelijk van aanleg, karakter en mogelijkheden van de kinderen (en die van de ouders natuurlijk).
En pedagogisch ben ik niet onderlegd, ik heb het zo gedaan en het is volgens mij goed uitgepakt.

Inge zei

Mijn jongste (met dyslexie) spande zich op het VMBO nauwelijks in, slaagde en ging door naar HAVO, spande zich iets meer in en slaagde en ging door naar VWO waar hij toch wel hard moest werken om uiteindelijk te kunnen slagen.